Приемная: тел.
(3012) 21-18-82

Электронная почта:

XXIV Пандит Хамб лам Дамба Аюшеевийн шийдвэрээр

 

 

XXIV Пандит Хамб лам Дамба Аюшеевийн шийдвэрээр Буриадын түүхэн дацангуудыг сэргээн засварлах ажлыг зөвхөн 2024 онд зохион байгуулж, хамгийн эртний дацангуудын нэг болох Цогчэн дуганыг нээж, казакуудын буддын шашны гол сүм - Бултөмөрийн дацан (Буриадын Сэлэнгэ аймаг), мөн Чесанскийн дацанд (Буриадын Кижингинский аймаг).

Одоогоос 260 жилийн өмнө буюу 1764 онд Оросын эзэнт гүрний Их хурал Буддын казакуудын дөрвөн полк байгуулах тухай зарлиг буулгажээ. Эдгээр полкууд нь Оросын эзэнт гүрний хил орчим байрлаж байсан буриад овгийн шилдэг төлөөлөгчдөөс бүрдсэн бөгөөд цэргийн полк бүр өөрийн овгийн дацанд хамрагддаг байв.  Ийнхүү 18-р зууны дунд үеэс манай ард түмэн шашин шүтлэгээ хадгалан үлдэхийн зэрэгцээ эх орныхоо хилийг хамгаалах их хүндэтгэлийг хүлээсэн юм. Казакуудын бүх цэргийн полкуудын үндэс нь гурван овгийн табангутууд угсаатан байсан бөгөөд табангутуудын гол дацан нь одоогийн Буриадын Сэлэнгэ, Хиагт аймгуудын дунд байрладаг Бултөмөр хийд байв.

Өнгөрсөн хугацаанд аймаг, бүс нутгуудын хооронд орчин үеийн засаг захиргааны хил хязгаараар хуваагддаггүй байсан нэг жишээ нь Чесанскийн хийдийн харъяат Буриадын орчин өнөө үеийн Кижингинскийн аймгийн ард иргэд, Өвөрбайгалийн хязгаар нутгийн Хилокский аймгийн ард иргэд мөн хамрагддаг байжээ. Тийм ч учраас Өвөрбайгалийн хязгаарын Укурик нутгийн уугуул иргэн, дэлхийн алдартай уран барималч Даши Намдаковын өвөг дээдсийнх хамрагдаж байсан хийд нь Буриадад байдаг байна. Даши Намдаков өвөг дээдсийнхээ Чесанскийн хийдэд зориулан Цогчэн дуганы тахилын ширээн дээр Бурхан багшийн хөшөөг бүтээжээ. Энэ бол ер бусын хөшөө бөгөөд Бурхан багшийг алхаж буй байдлаар бүтээж, баруун гар нь саад бэрхшээл, хор хөнөөлөөс хамгаалсан абхая мудра гар дохио дүрслэгдсэн байдаг. Зүүн гар нь варада мудрагийн гар дохиотой байдаг - нийтлэг ба дээд сиддхийн хамгийн дээд бэлэг юм.

Пандит Хамб ламын хүрээлэнгийн 250 жилийн ойг тэмдэглэснээс хойшхи сүүлийн 10 жилийн хугацаанд түүхэн хоёр дацангийн суурин дээр хэд хэдэн хийд шинээр босгосон байдаг,  Пандит Хамба ламын анхны оршин суудаг Хилгантуй дацангийн сууринд (Буриадын Хиагт аймаг) - Важрасатвагийн цэвэр ариун Буддын хүрээ (Базарсадын Ордон); XII Пандит Итгэлт Хамба ламын өвөг дээдсийн Янгажинскийн дацангийн (Буриадын Иволгинскийн аймаг) суурин дээр, Анхны Важрадхарын Буддын хүрээ (Очирдарийн Ордон) энэ дацанд Итгэлт Хамба лам 1927 онд ертөнцийн мөнх бусыг үзэж өнөөг хүртэл бие нь ямар ч өөрчлөлтгүй байгаа билээ.

 

15:47 09.09.2021
83